Przejdź do treści

10-lecie Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie

28/09/2016 10:22 - AKTUALIZACJA 28/09/2016 11:10
czytelnia11Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie obchodzi 10. rocznicę powstania. Szef placówki Robert Traba uznał za największe osiągnięcie realizację projektu „Polsko-Niemieckie Miejsca Pamięci”. CBH chce uświadamiać Niemcom tragiczne skutki okupacji w Polsce.

Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie od dziesięciu lat prowadzi prace badawcze dotyczące relacji polsko-niemieckich, a także promuje wiedzę historyczną o Polsce i wspiera dialog środowisk naukowych obu krajów.

„CBH PAN w niezwykle krótkim czasie wypracowało sobie stałe miejsce w berlińskim środowisku naukowym” – powiedział członek rady naukowej placówki Michael G. Mueller w sobotę podczas uroczystości jubileuszowych. Centrum „współtworzy akademicką i publiczną dyskusję o historii, a jego pracownicy są partnerami w ważnych projektach” – podkreślił niemiecki historyk.

Szef placówki Robert Traba uznał za największe osiągnięcie swojego zespołu realizowany przez kilka lat projekt Polsko-Niemieckich Miejsc Pamięci. 9-tomowe dzieło liczące ponad 5 tys. stron „stworzyło nowy wymiar w badaniach i percepcji pamięci, zarówno w wymiarze bilateralnym, jak i europejskim” – powiedział PAP polski historyk.

„Żyjemy w czasach dominacji pamięci nad historią i wiedzą o przeszłości. To właśnie sposoby pamiętania decydują o tym, jak postrzegamy innych i siebie. Jeśli tak jest, to trzeba zrozumieć mechanizmy powstawania pamięci i symboli. Pamięć nie jest dana, pamięć jest konstrukcją i można ją wykorzystywać, zarówno pozytywnie do tłumaczenia przeszłości, jak i negatywnie do tworzenia wroga” – wyjaśnił Traba.

Pierwszy przewodniczący rady naukowej CBH Włodzimierz Borodziej powiedział, że publikacja jest „obowiązkową lekturą nie tylko dla historyków, ale dla wszystkich, którzy zajmują się stosunkami polsko-niemieckimi”.

Traba przypomniał o zorganizowanej siedem lat temu wystawie o Polakach w Berlinie w XIX i XX wieku. „Zaproponowaliśmy opowieść o +innych+ w wielkiej metropolii, a tymi innymi byli Polacy. Próbowaliśmy przywołać do świadomości historycznej Berlińczyków tych, którzy dotąd byli niewidoczni” – tłumaczył.

Wśród przykładów osób, które wywarły istotny wpływ na życie intelektualne Berlina, Traba wymienił Anastazego Raczyńskiego, autora napisanej w połowie XIX wieku po francusku pierwszej historii sztuki niemieckiej, posiadającego pałac w miejscu, gdzie obecnie znajduje się niemiecki parlament – Reichstag. „Chcieliśmy przypomnieć, że jesteśmy częścią berlińskiej społeczności” – podkreślił Traba.

Mówiąc o planach na przyszłość, polski historyk zwrócił uwagę na znaczenie i skutki niemieckiej okupacji. „Okupacja jest bardzo ważnym brakującym ogniwem w percepcji wojny – mówimy o wojnie na wyniszczenie, o bombardowaniach, o wypędzeniach, obozach koncentracyjnych, rozstrzelaniach, a nie mówimy o psychicznych skutkach codziennych relacji między Polakami traktowanymi jak podludzie a niemieckimi +nadludźmi+” – mówił szef CBH. Zapowiedział zorganizowanie wystawy poświęconej temu tematowi.

Zdaniem Traby Niemcy wiedzą zbyt mało o skutkach okupacji w Polsce, co prowadzi do nieporozumień. Jednym z instrumentów, które mają pogłębić wiedzę Niemców o latach 1939-1945 jest wspólny podręcznik do nauki historii. Pierwsza część została zaprezentowana w latem. Cały projekt, obejmujący także okres wojny i okupacji, ma zakończyć się w 2018 roku.

Problemom strachu odczuwanego podczas okupacji – strachu przed rozstrzelaniem, deportacją do Rzeszy czy głodem poświęcona jest wydana w sierpniu przez CBH publikacja „Fikcyjna rzeczywistość. Codzienność, światy przeżywane i pamięć niemieckiej okupacji w Polsce”.

Decyzja o powołaniu CBH była realizacją ustaleń podjętych w 1991 roku przez ówczesnych szefów rządów – premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego i kanclerza Helmuta Kohla. Przedstawiciele CBH podkreślali wkład w realizację projektu Ireny Lipowicz – wówczas pełnomocnika MSZ do spraw stosunków polsko-niemieckich.

CBH w Berlinie jest jedną z sześciu placówek Polskiej Akademii Nauk za granicą i jedyną, która prowadzi własną działalność naukowo badawczą.

Z Berlina Jacek Lepiarz

PAP – Nauka w Polsce

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl