100 lat temu, 16 listopada 1918 roku, została podpisana przez Józefa Piłsudskiego i wysłana depesza notyfikująca powstanie państwa polskiego. Stała się ona symbolicznym dokumentem dla odradzającej się Polski po 123 latach zaborów. 100 lat od tamtych wydarzeń, Świat jeszcze raz czyta ten doniosły dokument.
Podpisaną przez Józefa Piłsudskiego depeszę przygotowano w języku francuskim. 16 listopada 1918 r. wysłano ją drogą radiową do Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu i opublikowano w „Monitorze Polskim”. Następnie została nadana do prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz do rządów angielskiego, francuskiego, włoskiego, japońskiego, niemieckiego, a także do rządów wszystkich państw „wojujących i neutralnych”.
Adresaci depeszy mogli przeczytać, że Józef Piłsudski – wódz naczelny armii polskiej – pragnie „notyfikować rządom i narodom istnienie państwa polskiego niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski”. Droga do ustalenia ostatecznego kształtu granic i zakończenia działań wojennych była jednak długa. Większość krajów europejskich nawiązała stosunki dyplomatyczne z Polską dopiero w 1919 roku.
100 lat od tamtych wydarzeń, Świat jeszcze raz czyta ten doniosły dokument.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości zaprosiło przedstawicieli sześciu państw na trzech kontynentach do odczytania depeszy notyfikującej państwo polskie.
Zobacz wideo, w którym obywatele Francji, Japonii, Niemiec, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Wielkiej Brytanii i Włoch czytają najważniejszą depeszę II Rzeczypospolitej Polskiej.
Treść depeszy:
Jako Wódz Naczelny Armii Polskiej pragnę notyfikować rządom i narodom wojującym i neutralnym istnienie Państwa Polskiego Niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski. Sytuacja polityczna w Polsce i jarzmo okupacji nie pozwoliły dotychczas narodowi polskiemu wypowiedzieć się swobodnie o swym losie. Dzięki zmianom, które nastąpiły w skutek świetnych zwycięstw armij sprzymierzonych – wznowienie niepodległości i suwerenności Polski staje się odtąd faktem dokonanym.
Państwo Polskie powstaje z woli całego narodu i opiera się na podstawach demokratycznych. Rząd Polski zastąpi panowanie przemocy, która przez sto czterdzieści lat ciążyła nad losami Polski – przez ustrój zbudowany na porządku i sprawiedliwości. Opierając się na Armii Polskiej pod moją komendą, mam nadzieję, że odtąd żadna armia obca nie wkroczy do Polski, nim nie wyrazimy w tej sprawie formalnej woli naszej. Jestem przekonany, że potężne demokracje Zachodu udzielą swej pomocy i braterskiego poparcia Polskiej Rzeczypospolitej Odrodzonej i Niepodległej.
* * *
Przypomnijmy, że zakończenie I wojny światowej i klęska państw zaborczych otworzyły przed Polakami szanse na odzyskanie własnego państwa. W październiku 1918 roku Rada Regencyjna ogłosiła niepodległość Królestwa Polskiego. Działania zmierzające do odbudowy polskiej państwowości nabierały tempa. W Lublinie powstał Rząd Ignacego Daszyńskiego, a do Warszawy przybył Józef Piłsudski, który rozpoczął proces konsolidacji władzy krajowej. Przejął kontrolę nad wojskiem, a następnie nad władzami cywilnymi. Powierzono mu funkcję Naczelnego Wodza, a z końcem listopada objął stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa. Poza odbudową struktur wewnątrzpaństwowych do najważniejszych zadań należała sprawa organizacji służby dyplomatycznej.
Na forum międzynarodowym stanowisko polskie reprezentował Komitet Narodowy Polski w Paryżu, kierowany przez Romana Dmowskiego. Głównym celem Piłsudskiego było wzmocnienie pozycji władz w Warszawie, dlatego rozpoczął budowę własnej służby dyplomatycznej. Kierownictwo resortu spraw zagranicznych (formalnie spraw zewnętrznych) powierzył Tytusowi Filipowiczowi, który objął funkcję wiceministra spraw zewnętrznych.
Dla potwierdzenia polskiej państwowości konieczne było uznanie jej przez inne państwa oraz nawiązanie z nimi stosunków dyplomatycznych. Depeszę notyfikującą powstanie państwa polskiego, podpisaną przez Piłsudskiego, przygotowano w języku francuskim i 16 listopada wysłano drogą radiową do KNP. Opublikowana została również w „Monitorze Polskim”. Następnie zaadresowano ją do prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz do rządów angielskiego, francuskiego, włoskiego, japońskiego, niemieckiego, a także do rządów wszystkich państw „wojujących i neutralnych”. Adresaci depeszy mogli przeczytać, że Józef Piłsudski -wódz naczelny armii polskiej – pragnie „notyfikować rządom i narodom istnienie państwa polskiego niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski”. Droga do ustalenia ostatecznego kształtu granic i zakończenia działań wojennych była jednak długa. Większość krajów europejskich nawiązała stosunki dyplomatyczne z Polską dopiero w 1919 roku.
Wysłanie depeszy notyfikującej odrodzenie państwa polskiego po 123 latach zaborów było aktem niezwykle ważnym. Po wielu latach braku suwerenności, Polska odzyskała ważny atrybut państwowości, jakim jest możliwość wysyłania własnej korespondencji dyplomatycznej. Sama depesza przeszła do historii polskiej dyplomacji i jest jednym z najważniejszych aktów polskiej służby zagranicznej w XX wieku.
źródło: Ambasada RP w Berlinie