Na pierwszy rzut oka wcześniejsze złożenie wniosku emerytalnego może wydawać się rozsądnym i zapobiegawczym krokiem. Jednak w Niemczech ta decyzja może mieć poważne konsekwencje finansowe – szczególnie w kontekście dostępu do tzw. ubezpieczenia zdrowotnego dla emerytów (KVdR). Niektórzy tracą przez to nawet tysiące euro w ciągu kolejnych lat. Dlatego warto dokładnie wiedzieć, kiedy złożyć wniosek o emeryturę, żeby nie było za wcześnie – bo jeden nieprzemyślany krok może zamknąć drogę do tańszych składek zdrowotnych.
Pewien ubezpieczony złożył swój wniosek o emeryturę, nie sprawdzając wcześniej, czy spełnia wymogi do obowiązkowego członkostwa w KVdR. Jak się okazało, zabrakło mu dokładnie 2 lat i 20 dni, by spełnić warunek tzw. reguły 9/10. W efekcie nie został zakwalifikowany do korzystniejszego ubezpieczenia zdrowotnego, co oznacza dla niego wyższe składki przez resztę życia.
Przeczytaj także: Rząd przegłosował podwyżkę emerytur: Znaczny wzrost świadczeń już od lipca
Sąd krajowy (Landessozialgericht Mecklenburg-Vorpommern, sygn. L 6 KR 39/20) potwierdził, że zgodnie z prawem, liczy się dzień złożenia wniosku, a nie data faktycznego przejścia na emeryturę. W praktyce oznacza to, że jeśli ktoś składa wniosek zbyt wcześnie, może stracić prawo do preferencyjnych warunków KVdR — nawet jeśli kilka miesięcy później spełniłby wszystkie wymagania, podaje hna.de.
Dlaczego KVdR jest tak ważne?
KVdR (Krankenversicherung der Rentner) to forma publicznego ubezpieczenia zdrowotnego dla osób pobierających emeryturę. Korzyści z członkostwa w KVdR są znaczne:
- Emeryt płaci tylko połowę składki, drugą połowę pokrywa niemiecki system emerytalny.
- Podział dotyczy również składki dodatkowej (Zusatzbeitrag).
- Dochody z wynajmu, dzierżawy, prywatnych rent czy odszkodowań nie są wliczane do podstawy składek.
- W przypadku osób dobrowolnie ubezpieczonych lub z prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym (PKV) – wszystkie składki trzeba opłacać w całości samodzielnie, i to od wszystkich źródeł dochodu.
Na czym polega reguła 9/10?
Aby dostać się do KVdR, trzeba spełnić tzw. regułę 9/10:
W drugiej połowie swojego życia zawodowego (czyli od połowy okresu między rozpoczęciem pracy a emeryturą) trzeba być przez co najmniej 90% czasu objętym publicznym ubezpieczeniem zdrowotnym – niezależnie, czy było ono obowiązkowe, dobrowolne czy rodzinne.
Przeczytaj: „Otrzymuję ponad 1600 euro emerytury, mimo że nigdy w życiu nie pracowałem”. Oto jak to zrobił
Braki w ciągłości ubezpieczenia – np. z powodu urlopu wychowawczego, opieki nad bliskimi czy przynależności do prywatnej kasy chorych – mogą sprawić, że nie uda się spełnić tego warunku. Nawet powrót do publicznej kasy chorych przed emeryturą nie wystarczy, jeśli łączny czas nie osiągnie wymaganego minimum.
Próba odwołania? Bezskuteczna
W omawianym przypadku ubezpieczony próbował podważyć konstytucyjność przepisów, argumentując, że są one niesprawiedliwe i arbitralne. Jednak sąd odrzucił te zarzuty, uznając, że prawo jest spójne i logiczne, a przywileje KVdR mają przysługiwać osobom, które przez całe życie były silnie związane z systemem publicznego ubezpieczenia zdrowotnego.
Również Federalny Sąd Socjalny (Bundessozialgericht) już wcześniej uznał zasadę 9/10 za legalną formę uproszczonej kwalifikacji, mającej na celu ochronę systemu finansowego ubezpieczonych.
Czy można cofnąć złożony wniosek o emeryturę?
Niestety nie. Wniosek o emeryturę, raz złożony, nie może być później wycofany lub zmodyfikowany w taki sposób, by „przedłużyć” okres składkowy. Dlatego eksperci apelują:
Dokładnie zaplanuj termin składania wniosku.
Warto kilka miesięcy wcześniej udać się do swojej kasy chorych lub do Deutsche Rentenversicherung i sprawdzić, czy spełniasz warunki KVdR.
Na co jeszcze uważać?
- Upewnij się, że czasy wychowawcze (np. opieka nad dziećmi) zostały prawidłowo zgłoszone.
- Nie zapomnij, że nawet czasy bezpłatnego ubezpieczenia rodzinnego (np. podczas studiów) mogą zostać zaliczone.
- Jeśli czegoś brakuje – można zgłosić uzupełnienie danych przed złożeniem wniosku.
Dobra wiadomość na koniec
Od 1 lipca 2025 roku niemieckie renty zostaną zwiększone o 3,74%, co oznacza nieco wyższe świadczenia dla emerytów. Ale jak pokazuje opisany przypadek – błędy przy składaniu wniosku mogą kosztować znacznie więcej niż podwyżka świadczenia.