Upadłość konsumencka w Niemczech. Jak ogłosić?

Wiadomości z Niemiec: Jak ogłosić upadłość konsumencką w Niemczech. Tylko około jeden procent osób nadmiernie zadłużonych w Niemczech korzysta z prywatnej procedury upadłościowej, po zakończeniu której są wolne od długów. Ostatnio czas trwania procedury został skrócony z sześciu do trzech lat. Oto wszystko co musisz wiedzieć o przebiegu jej ogłoszenia, kosztach, wadach oraz zaletach. Przeczytaj: Znany producent kiełbas ogłasza upadłość – po 140 latach działalności

W 2022 roku prawie sześć milionów Niemców było nadmiernie zadłużonych – wynika atlasu dłużników agencji kredytowej Creditreform. To o pięć procent mniej niż w roku poprzednim. Biorąc jednak pod uwagę obecne obciążenia spowodowane wysokimi cenami energii i żywności, Creditreform spodziewa się odwrócenia trendu i wzrostu osób nadmiernie zadłużonych.

Za osobę nadmiernie zadłużoną uważa się osobę, która przez dłuższy czas nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań finansowych. Bezrobocie jest najczęstszą przyczyną nadmiernego zadłużenia. Świadczy o tym aktualny raport dotyczący nadmiernego zadłużenia sporządzony przez Instituts für Finanzdienstleistungen iff.

Innymi przyczynami są choroba, własne zachowania konsumenckie i niskie zarobki, a na piątym miejscu separacja lub rozwód. Ogólnie rzecz biorąc, mężczyźni są bardziej narażeni na nadmierne zadłużenie niż kobiety. Według Federalnego Urzędu Statystycznego w 2022 r. zadłużenie tych osób wynosiło w Niemczech prawie 31 000 euro. Według iff co dziesiąta osoba nadmiernie zadłużona w Niemczech to osoba prowadząca działalność na własny rachunek, którą musiała zamknąć z powodu pandemii koronawirusa. Przeczytaj koniecznie: Przepisy Covid uznane za niezgodne z konstytucją: Pierwszy kraj UE zwraca obywatelom pieniądze za zapłacone kary związane z naruszeniem środków antycovidowych

Jak ogłosić upadłość konsumencką w Niemczech?

Upadłość konsumencka (Privatinsolvenz) to specjalna procedura pozwalająca na oddłużenie osób prywatnych, które przestały radzić sobie ze spłatą zobowiązań. Jest to ostatnia deska ratunku pozwalająca na umorzenie długów. Z dniem 1 stycznia 2021 roku w Niemczech weszły w życie nowe przepisy łagodzące. Czego dokładnie dotyczą? Czy są one korzystne dla osób niewypłacalnych?  Wszystkiego dowiesz się w naszym artykule.

>>> Tyle będzie wynosić płaca minimalna w Niemczech od 1 stycznia 2024 r.  

Kto może ogłosić upadłość konsumencką?

W przypadku upadłości konsumenckiej, zwanej również upadłością prywatną, nadmiernie zadłużeni konsumenci mają możliwość spłaty swoich długów w określonym czasie. W trakcie postępowania upadłościowego nie mogą jednak powstać żadne nowe długi. Ponadto dłużnicy muszą pracować lub przynajmniej próbować znaleźć pracę (§ 287b InsO).

Upadłość konsumencka. Ile trwa?

Od 1 stycznia 2021 roku w Niemczech, zgodnie z dyrektywą UE z 2019 r., zasady dotyczące upadłości konsumenckiej zostały złagodzone. Zasadniczo okres upadłości osobistej trwa teraz trzy lata, a nie jak do końca września 2020 roku aż 6 lat. Każdy, kto złożył wniosek o upadłość osobistą po 1 października 2020 r., ma moc wsteczną.
>>> Niemiecki lider z branży motoryzacyjnej ogłosił upadłość po 250 latach działalności

To, o ile jest skrócone, zależy od tego, kiedy dłużnik złożył wniosek o ogłoszenie upadłości osobistej. Dokładniej: ile miesięcy minęło od złożenia wniosku do wejścia w życie unijnej dyrektywy w sprawie reformy prawa upadłościowego w dniu 16 lipca 2019 r.

Takie skrócenie było dotychczas możliwe tylko wtedy, gdy konsument zapłacił już wszystkie koszty procesowe oraz 35% roszczeń wierzycieli upadłości. Trzyletnie postępowanie upadłościowe jest początkowo ograniczone do połowy 2025 r.

Jak ogłosić upadłość konsumencką w Niemczech: Maksymalny dochód dłużnika

Zgodnie z przepisami maksymalny dochód dłużnika to 1259,99 euro. Z kolei dla osób posiadających jedno lub więcej dzieci, obowiązuje wyższa granica finansowa. Dodatkowo konsument powinien posiadać specjalne P-konto. 

Uwaga: świadczenia alimentacyjne lub długi alimentacyjne są wyłączone z upadłości konsumenckiej, jeżeli dłużnik celowo ich nie zapłacił, chociaż byłby w stanie (§ 302 InsO). To samo dotyczy nieoprocentowanych pożyczek od osoby prywatnej, które dłużnik zaciągnął, aby opłacić koszty upadłości. 

Co się dzieje z majątkiem osoby, która ogłosiła upadłość konsumencką?

W przypadku upadłości konsumenckiej cały majątek należy do syndyka. Warto jednak zaznaczyć, że część rzeczy może pozostać, na przykład obrączka, zegarek, a także samochód, którym konsument dojeżdża do pracy. 

Jak wygląda proces upadłości osobistej?

Przede wszystkim należy dokonać rozróżnienia między faktycznym postępowaniem upadłościowym a przygotowaniem. Upadłość prywatna składa się w sumie z sześciu etapów. Jednak nie wszystkie z nich muszą zostać wykonane.

Zanim wniosek trafi przed sąd upadłościowy, dłużnik musi dowieść, że miała miejsce próba pozasądowego pojednania. Z reguły zajmuje się tym prawnik lub doradca kredytowy.

„W niektórych przypadkach można dojść do porozumienia z wierzycielami bez wchodzenia na drogę sądową. Wtedy dalsze kroki nie muszą być wykonywane. Oszczędza to czas i pieniądze – mówi prawnik Cem Altug.

Ugoda pozasądowa jest tańsza, ponieważ nie trzeba płacić syndykowi masy upadłościowej ani opłat sądowych. 

Wniosek o upadłość konsumencką. Co powinien zawierać?

• zaświadczenie o niepowodzeniu próby zawarcia ugody pozasądowej (§ 305 ust. 1 nr 1 InsO)

• wniosek o umorzenie pozostałego długu (§ 300 ust. 1 InsO)

• wniosek o odroczenie kosztów procesowych
• spis majątku dłużnika
• lista wierzycieli i roszczeń
• plan spłaty zadłużenia

Jeżeli co najmniej 50 procent wierzycieli wyrazi zgodę, rozpoczyna się faktyczne postępowanie w sprawie upadłości osobistej, które podzielone jest na cztery etapy: 

• Faza początkowa
• Faza prowadzenia upadłości
• Umorzenie długów
• Zakończenie postępowania

Etapy upadłości konsumenckiej

Faza początkowa upadłości konsumenckiej

Tok prywatnego postępowania upadłościowego rozpoczyna się od wyznaczenia przez sąd upadłościowy syndyka masy upadłości. Przekazuje on wierzycielom majątek podlegający zajęciu i wpływy powstałe z majątku podlegającego zajęciu. Jednak z góry potrąca z tego opłatę administratora i koszty procesowe. Dla sądu faktyczna upadłość osobista już się skończyła. Dla dłużnika rozpoczyna się teraz okres dobrego postępowania.

Faza prowadzenia upadłości

W fazie prowadzenia upadłości dłużnik musi przestrzegać zestawu ścisłych zasad zwanych zobowiązaniami. Jeśli tego nie zrobi, sąd może odmówić mu umorzenia pozostałego długu, a cała procedura upadłościowa poszłaby na marne.

Zobowiązania obejmują:

• Obowiązek pracy: konsument musi udowodnić, że podejmuje starania dotyczące poszukiwania pracy i zaakceptuje każdą rozsądną propozycję.
• Obowiązek udzielenia informacji: Konsument ma obowiązek informowania na przykład o zmianie swojej sytuacji finansowej ze względu na zwolnienie, zmianę pracy, czy podwyżkę,
• Cesja dochodów: Konsument musi przekazać część dochodów do zajęcia syndykowi masy upadłości, aby pieniądze – po potrąceniu kosztów procesowych – były wypłacane raz w roku wierzycielom.

Umorzenie długów

Po pomyślnym przejściu kolejnych etapów postępowania, bankructwo przechodzi w ostatnią fazę i następuje umorzenie pozostałego zadłużenia. Wszystkie istniejące roszczenia staną się wówczas nieważne, a wierzyciele nie będą już mogli ich egzekwować.

Warto zaznaczyć, że w niektórych przypadkach sąd może odmówić umorzenia długu. Obejmują one:

• popełnienie przestępstwa
• naruszenie zobowiązania do udzielania informacji i współpracy
• podanie niekompletnych lub nieprawdziwych informacji w czasie trzech lat od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości
• zgromadzenie nowego długu

Nowością w postępowaniu jest to, że nie istnieje już minimalnego limitu spłaty długu. Wcześniej dłużnicy musieli udowodnić, że spłacili 35 proc. zadłużenia. Ponadto dłużnicy musieli pokryć wszystkie koszty proceduralne. 

Ile kosztuje upadłość konsumencka w Niemczech?

Upadłość konsumencka nie jest bezpłatna. W każdym przypadku konsument musi ponieść koszty sądowe oraz związane z usługą syndyka. Czasami pojawiają się także dodatkowe opłaty za poradę prawnika lub usługi doradcze. Opłaty oblicza się w zależności od wysokości masy upadłości. W sytuacji, gdy konsument nie ma pracy, ani majątku, musi zapłacić około 2000 euro. Kwota ta może być spłacana w ratach lub odroczona.

Zalety i wady upadłości konsumenckiej w Niemczech

Upadłość konsumencka daje konsumentowi szansę na uwolnienie się od długów. Ale ma też różne wady.

Zalety

• pozbycie się długów
• koniec wizyt komorniczych
• brak problemów z wierzycielami

Wady

• pracodawca zostanie poinformowany o postępowaniu upadłościowym
• długi czas trwania (3 lata plus kolejne trzy lata w spisie Schufa)
• koszty
• trudności ze zmianą mieszkania, ponieważ konsument znajduje się w spisie Schufa.

Niniejszy artykuł po raz pierwszy został opublikowany w dniu 30 maja 2022 roku. Ostatnia aktualizacja: 26 września 2023.

źródło: Gegen-hartz.de, T-online.de, PolskiObserwator.de