Prezenty dla partnera. Czy po rozstaniu można je odzyskać?

Zwrot prezentów w Niemczech: W jakim przypadku można odzyskać ofiarowany prezent lub darowiznę? Co na ten temat mówi prawo?

Zwrot prezentów w Niemczech. W jakich sytuacjach można się o niego ubiegać?

Istnieje niezliczona liczba przysłów dotyczących dawania i otrzymywania prezentów. Sama liczba wyrażeń pokazuje, jak ważne dla naszego społeczeństwa jest dawanie i otrzymywanie mniejszych i większych prezentów.

Z definicji słowa „prezent” nie wynika, że należą one na zawsze do obdarowanego lub że darczyńca nie może ich odzyskać. Jednak jak wygląda sprawa z prawnego punktu widzenia? „W bardzo szczególnych okolicznościach darczyńca może zażądać zwrotu darowizny po jej przekazaniu” – mówi prawnik z Kolonii Harald Rotter, członek Niemieckiego Stowarzyszenia Prawników (DAV).

>>> Rozwód i separacja w Niemczech – wszystko co musisz wiedzieć

Niemiecki Kodeks Cywilny (BGB) określa jeden z takich warunków w § 528, zgodnie z którym darczyńca może odzyskać swoją darowiznę, jeśli po jej przekazaniu zubożał i nie jest w stanie zapewnić utrzymania sobie i swojej rodzinie. Jeśli darczyńca zubożeje, obdarowany musi zwrócić prezent. Jednak tylko wtedy, gdy jest to większy, wartościowy prezent, taki jak dom, duża suma pieniędzy lub droga biżuteria. Osoba obdarowana nie musi zwracać drobnych upominków.

Jaka instytucja pomoże w odzyskaniu darowizny?

Urząd pomocy społecznej sprawdza, jaki majątek posiada osoba ubiegająca się o pomoc. Dla urzędu prezenty są również częścią majątku, który można odzyskać. „Zgodnie z prawem, aby otrzymać pomoc państwa, trzeba utrzymywać się z majątku do określonej kwoty” – mówi prawnik Harald Rotter. Dlatego jako osoba korzystająca z pomocy społecznej możesz być zmuszony do oddania przekazanych wartościowych prezentów i odwołania darowizn.

Obowiązek ten jest jednak ograniczony w czasie: Jeśli oddałeś coś dziesięć lub więcej lat temu nie możesz odzyskać tego daru.

Niewłaściwe postępowanie darczyńcy. Czy można odwołać darowiznę?

Zgodnie z § 530 BGB darczyńca może odebrać darowiznę, jeśli „[…] obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności poprzez poważne uchybienia wobec darczyńcy lub bliskiego krewnego darczyńcy”. Prawnik Harald Rotter wyjaśnia, co należy rozumieć pod pojęciem niewłaściwego postępowania i „rażącej niewdzięczności”: „Obelgi nie wchodzą w zakres pojęcia „rażącej niewdzięczności”. Ale złe traktowanie już tak, przynajmniej jeśli jest bardzo poważne”.

W przypadku rażącej niewdzięczności darczyńca ma rok na odwołanie darowizny. Po upływie tego terminu prawo do odwołania wygasa. Wygasa on również, jeśli darczyńca i obdarowany pogodzą się w ciągu roku. Jeśli darczyńca umrze w ciągu jednego roku i nie odwołał darowizny przed śmiercią, traci prawo do odwołania darowizny. Tylko w wyjątkowych przypadkach przechodzi ona na spadkobierców darczyńcy.

Podarunek dla byłego partnera może być częściowo odzyskany

Można również odzyskać prezenty, jeśli wręcza się je z pewnym oczekiwaniem – i to oczekiwanie nie zostaje spełnione. Dotyczy to na przykład sytuacji, gdy młode małżeństwo chce kupić dom, a rodzice wpłacają większą kwotę. Jeśli związek rozpadnie się po krótkim czasie, partner musi zwrócić prawie połowę pieniędzy. Tak wynika z orzeczenia Federalnego Trybunału Sprawiedliwości z 18 czerwca 2019 r. (sygn. akt X ZR 107/16).

ZOBACZ: Samotne rodzicielstwo w Niemczech. Na jaką pomoc można liczyć?

Rodzice przekazali pieniądze, licząc na to, że para nie będzie mieszkać w nieruchomości tylko przez krótki czas – wyjaśnił sąd w swoim orzeczeniu. Sędziowie stwierdzili, że można założyć, iż rodzice nie przekazaliby pieniędzy parze, gdyby wiedzieli, że wkrótce ponownie się rozstaną. Osoba, która otrzymała prezent, musi zwrócić pieniądze, jeśli nie zaistniały żadne szczególne okoliczności, które mogłyby to uniemożliwić. Mężczyzna musi teraz zapłacić około 47 000 euro.

Kiedy darczyńca nie musi zwracać darowizny?

Jednak tzw. prawo darczyńcy do odwołania darowizny nie zawsze ma zastosowanie. Oznacza to, że obdarowany nie zawsze musi zwrócić prezent. Dotyczy to na przykład osoby, która wyjeżdża w podróż dookoła świata za pieniądze z prezentu i wydała wszystkie środki. Oznacza to, że z prezentu nie pozostaje nic, nie można go zwrócić i nie trzeba wypłacać darczyńcy żadnej rekompensaty.

Jeśli zwrot prezentu spowoduje, że darczyńca znajdzie się w bardzo trudnej sytuacji finansowej, również nie musi go zwracać. Przykład: przedsiębiorca inwestuje pieniądze z darowizny w swoją firmę. Zwrot pieniędzy mógłby zaszkodzić mu finansowo lub nawet go zrujnować. W tym przypadku obowiązek zwrotu pieniędzy nie ma zastosowania.

Roszczenie darczyńcy o zwrot pieniędzy nie obowiązuje również w przypadku zagubienia lub kradzieży prezentu. Nie można jednak uchylić się od roszczenia darczyńcy o przywrócenie stanu poprzedniego, sprzedając darowiznę, na przykład na krótko przed złożeniem wniosku o przywrócenie stanu poprzedniego. W takich przypadkach darczyńca musi otrzymać zapłatę w wysokości ceny zakupu.

Konto oszczędnościowe założone na dane wnuków. Czy agencja pomocy społecznej może je odzyskać?

Dziadkowie często przez wiele lat odkładają pieniądze dla swoich wnuków. Jedną z form są konta oszczędnościowe na nazwisko wnuków. Jeśli dziadkowie na starość będą musieli ubiegać się o świadczenia z agencji opieki społecznej, na przykład dlatego, że nie stać ich na samodzielne pokrycie kosztów zakwaterowania w placówce opiekuńczej, agencja opieki społecznej ma prawo do zaoszczędzonych pieniędzy. Grupa robocza ds. prawa rodzinnego DAV informuje o odpowiednim orzeczeniu Wyższego Sądu Krajowego w Celle z dnia 13 lutego 2020 r. (sygn. akt 6 U 76/19).

Czytaj także: Niemcy: Pomimo podwyżki emerytur tysiące seniorów nie będzie musiało płacić podatków

Źródło: Anwaltauskunft.de, PolskiObserwator.de