Nowy rząd w Niemczech. Po latach politycznego dążenia Friedrich Merz osiągnął cel – został nowym kanclerzem Niemiec. Wraz z powstaniem czarno-czerwonej koalicji CDU/CSU i SPD podpisano 144-stronicowy kontrakt koalicyjny. Nowy rząd zapowiada zdecydowane działania już od pierwszych dni, skupiając się na migracji, reformach gospodarczych i zmianach społecznych. (Dalsza część artykułu poniżej)
Spis treści
Nowy rząd w Niemczech. Już jutro obejmie władzę
We wtorek Friedrich Merz (CDU) stanie się nowym kanclerzem Niemiec. Już przed oficjalnym objęciem stanowisk ministrowie SPD zostali ogłoszeni. Koalicja rządząca zaprezentowała swój program pod tytułem „Odpowiedzialność za Niemcy”, zawierający wiele kompromisów i propozycji, których realizacja zależy od możliwości budżetowych.
Migracja i granice
W centrum działań nowego rządu stoją zaostrzenia w polityce migracyjnej. Granice Niemiec mają być nadal kontrolowane, a osoby ubiegające się o azyl mogą być zawracane – przy zgodzie partnerów europejskich, czego wymaga SPD. CDU nie uważa tej zgody za konieczną. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule: Niemcy zaostrzają kontrole na granicach. Surowe zasady wjazdu od środy
Planowana jest „ofensywa deportacyjna”, w tym rozszerzenie możliwości zatrzymań dla osób zobowiązanych do opuszczenia kraju. Programy przyjmowania uchodźców, np. z Afganistanu, mają być w miarę możliwości zakończone. Zawieszony zostaje też na dwa lata łączenie rodzin osób o tzw. ochronie uzupełniającej. Przyspieszona naturalizacja po 3 latach – wprowadzona przez poprzedni rząd – zostanie zniesiona.
Reformy gospodarcze i podatkowe
Przedsiębiorstwa skorzystają z „turboamortyzacji” – 30% wartości inwestycji będzie można odpisać podatkowo przez trzy lata. Od 2028 roku stopniowo obniżana ma być podatek dochodowy od osób prawnych. Likwidowane będzie prawo dotyczące łańcuchów dostaw, wraz z obowiązkami sprawozdawczymi w zakresie warunków pracy i ochrony środowiska.
Rząd planuje także obniżyć podatek od energii elektrycznej do minimum unijnego oraz zmniejszyć opłaty za przesył prądu – co ma dać oszczędność przynajmniej 5 centów na kilowatogodzinie – podaje Merkur. Dla przemysłu energochłonnego wprowadzony zostanie specjalny taryfowy „prąd przemysłowy”.
Kontrowersyjna ustawa grzewcza zostanie zniesiona, choć w rzeczywistości chodzi o nową, bardziej elastyczną wersję ustawy o efektywności energetycznej budynków (GEG). Reforma ma być bardziej „technologicznie neutralna i uproszczona”.
Ulgi podatkowe i praca
W połowie kadencji ma zostać obniżony podatek dochodowy dla niskich i średnich dochodów. Solidaritätszuschlag (dopłata solidarnościowa) pozostaje bez zmian. Od 2026 roku wzrośnie stawka za dojazd do pracy (tzw. „pendlerpauschale”) do 38 centów za każdy kilometr.
W gastronomii od 2026 r. wraca obniżona stawka VAT (7%). Dla rolników przywrócona zostanie pełna ulga na olej napędowy (tzw. Agrardiesel-Rückvergütung).
Zachęty podatkowe mają dotyczyć też dodatkowej pracy i pracy w niepełnym wymiarze godzin. Emeryci pracujący po osiągnięciu wieku emerytalnego mogą zarobić do 2000 euro miesięcznie bez opodatkowania. Celem rządu jest także podniesienie płacy minimalnej do 15 euro – ostateczną decyzję podejmie jednak niezależna komisja ds. płacy minimalnej.
Polityka społeczna i świadczenia
Bürgergeld (zasiłek dla bezrobotnych) zostanie przekształcony w „nowe świadczenie podstawowe”, z naciskiem na aktywizację zawodową i surowsze sankcje za odmowę pracy. Powstanie nowe prawo przetargowe, które ma premiować firmy wypłacające stawki zgodne z układami zbiorowymi.
System emerytalny zostanie wzmocniony: do 2031 roku poziom emerytury ma wynosić 48% średniego dochodu. Wprowadzona zostanie również tzw. „emerytura na start”: od 6. do 18. roku życia państwo ma wpłacać 10 euro miesięcznie na konto emerytalne każdego dziecka.
Mieszkalnictwo, edukacja i wojsko
Czteroletnie przedłużenie tzw. Mietpreisbremse (hamulca czynszowego) ma zapewnić kontrolę nad rosnącymi kosztami wynajmu. Czynsze indeksowane nie będą zakazane, ale będą bardziej regulowane w obszarach z niedoborem mieszkań.
System Bafög (wsparcie dla studentów) zostanie rozszerzony – od semestru zimowego 2026/27 wzrośnie ryczałt na mieszkanie do 440 euro, a podstawowa kwota wsparcia zostanie podniesiona w dwóch etapach do 2028 roku.
W odpowiedzi na problemy kadrowe w Bundeswehrze zapowiedziano nową formę dobrowolnej służby wojskowej. CDU postulowało powrót obowiązkowej służby, jednak ostatecznie stanęło na modelu dobrowolnym.
Zdrowie publiczne i polityka zagraniczna
Powstanie specjalna komisja, która ma dokonać analizy polityki pandemicznej. Celem jest wyciągnięcie wniosków na przyszłość. Częściowa legalizacja marihuany pozostaje w mocy – jesienią ma nastąpić jej przegląd. Wydatki na rozwój międzynarodowy zostaną zredukowane w ramach konsolidacji budżetowej, co oznacza odejście od dotychczasowego celu 0,7% PKB.