Umiejętność wyrażania swoich opinii w sposób grzeczny, kulturalny, a jednocześnie nienaganny merytorycznie to rzadkość. Czy to dlatego asertywność w pracy często kojarzy się z agresją? Kto docenia asertywnych pracowników?
Na pierwszy rzut oka asertywność w pracy nie jest mile widziana. Czy jednak warto opierać się na obiegowych, niepotwierdzonych informacjach? Z nich wynikałoby, że więcej szkód zrobi w ciągu roku wściekły pies niż sofa, podczas gdy jest zupełnie odwrotnie. To wypadki związane z meblem w rodzaju sofy statystycznie częściej zdarzają się w ciągu roku niż pogryzienia przez psy. Opierając się na naszych subiektywnych spostrzeżeniach, często mijamy się z prawdą. Sugerowanie się tym, „co nam się wydaje”, ale nie jest sprawdzone, może obrócić się przeciwko nam. Czy warto ryzykować?
Czy warto być asertywnym pracownikiem?
Czy asertywni pracownicy są doceniani w pracy? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zwrócić uwagę na to, czym tak właściwie jest asertywność. Najprościej mówiąc jest to umiejętność dążenia do samorealizacji przy jednoczesnym szanowaniu praw innych osób do wyrażania swoich potrzeb. Jest to też zdolność zachowania wewnętrznej równowagi, opanowania, zarówno w formie postawy fizycznej jak też przy posługiwaniu się językiem, nawet w sytuacjach stresowych. Osoby asertywne potrafią kulturalnie i rzeczowo wyłożyć swoje argumenty, nie uginają się pod presją innych, nie boją się wyrazić własnego zdania. Biorąc pod uwagę zwłaszcza to ostatnie, może się wydawać, że asertywny pracownik nie zawsze będzie mile widziany w pracy. Po części jest to prawda, jeśli weźmiemy pod uwagę niewykwalifikowaną kadrę zarządzającą, która nie doceni takiego pracownika lub też, jeśli asertywność będzie rozumiana jako zarozumiałość, wówczas także tego rodzaju pracownik nie będzie pożądanym członkiem zespołu.
W efekcie okazuje się, że jeśli mamy do czynienia z profesjonalną kadrą menedżerską i asertywnym, zdolnym pracownikiem, to przełożony zawsze doceni taką postawę u podwładnego. Asertywny pracownik potrafi rzeczowo wytłumaczyć słabe strony projektu, nie boi się wyrazić swojego zdania, co w efekcie końcowym chroni cały zespół/projekt przed porażką lub też pomaga zwiększyć rangę sukcesu danego projektu. Umiejętność asertywnej postawy, dzięki zauważaniu różnych stron projektu, często przyspiesza prace nad nim. Warto dodać, że z drugiej strony może też przedłużyć prace nad zadaniem, ze względu na zauważone błędy i konieczność wprowadzania poprawek. W efekcie końcowym jednak takie działanie uchroni projekt przed klęską.
Nauka asertywności
Dostrzegamy potrzebę nauki asertywności. Z różnego rodzaju badań i wywodów naukowców wynika, że ludzie asertywni są nie tylko pewni siebie, ale przede wszystkim szczęśliwi, bo żyją w zgodzie ze sobą. Tak więc w dzisiejszych czasach asertywność stała się wręcz swego rodzaju sztuką, której należy uczyć się na specjalnych kursach – przynajmniej tak twierdzą niektórzy trenerzy. Jakkolwiek nauka pod czujnym okiem szkoleniowca przynosi zazwyczaj wyższe efekty niż samodzielnie, to jednak sami też możemy zadbać o podwyższenie poziomu umiejętności asertywnych. Jak to zrobić? Najlepiej zacząć od nauki przyjmowania komplementów. Nie umniejszajmy ich roli. Podziękujmy grzecznie osobie komplementującej i poczujmy satysfakcję z tego, że ktoś nas docenił. Warto też poprawić swoje umiejętności komunikacyjne. Dobrze jest zadać sobie w tym miejscu pytanie: czy nie sprawia mi trudu nawiązanie kontaktu z obcą osobą? Nie jest to trudne, wymaga tylko odrobiny wprawy. Nie musimy bowiem rozmawiać tylko o pogodzie. Śledząc bieżące informacje, możemy poruszyć jakiś aktualny temat, możemy też powiedzieć anegdotę, która nam się przypomni. Najpierw oczywiście przedstawiamy się, a jeszcze lepiej, gdy później powiemy drobny komplement rozmówcy. To są najlepsze sposoby na przełamanie lodów – umiejętność tzw. small talk. Ponadto należy mówić konkretnie, zrozumiale, klarownie formułować swoje myśli. Wreszcie asertywność to umiejętność odmawiania w grzeczny, acz stanowczy sposób. Warto zaczynać od prostych rzeczy, odmówienia choćby dodatkowego cukierka lub ciastka. Czynnikiem sprzyjającym nauce asertywności jest z pewnością obecność innych, asertywnych osób. Przebywając z nimi, biorąc udział w konwersacjach, znacznie łatwiej będzie nam wpoić sobie podstawowe zasady asertywności i konsekwentnie je stosować.
Asertywność przydaje się zarówno w życiu, jak też w pracy. Należy jednak pamiętać, że o ile w życiu osobistym – zazwyczaj poprawia jego jakość, w pracy bywa różnie. Wszystko zależy od tego, z jakimi osobami przebywamy i komu podlegamy. Pewne jest natomiast, że warto być osobą asertywną, gdyż taka prędzej czy później odnajdzie szczęście zarówno w życiu osobistym, jak i w satysfakcjonującej pracy.
Joanna Niemyjska (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
