Przejdź do treści

Co dzieje się ze spadkiem Polaka, który zmarł w Niemczech

31/08/2016 16:04 - AKTUALIZACJA 08/02/2022 20:31

spadki15Od dłuższego czasu mieszkasz w Niemczech? Wyjaśniamy co stanie się z Twoim spadkiem, w zależności od tego, czy masz tylko polskie lub podwójne obywatelstwo.

W 2015 roku weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. mające szczególne znaczenie dla Polaków mieszkających na stałe za granicą ponieważ wprowadziło istotne zmiany w odniesieniu do określenia prawa właściwego dla spraw spadkowych dotyczących dziedziczenia po osobach zmarłych w dniu lub po dniu 17 sierpnia 2015 r.

Rozporządzenie stanowi, iż sprawy spadkowe podlegają prawu państwa, w którym zmarły miał stały pobyt, a nie prawu państwa obywatelstwa.

Oznacza to, że Polak mieszkający w Niemczech dziedziczy na takich zasadach jak Niemiec.

Miejsce stałego pobytu ważniejsze od obywatelstwa
Podstawową zmianą wprowadzoną przez rozporządzenie stanowi zasada ogólna, wedle której, jeżeli przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej, prawem właściwym dla ogółu spraw dotyczących spadku jest prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci, a nie prawo państwa obywatelstwa (art. 21 rozp.).
Oznacza to, że jurysdykcję do orzekania co do ogółu spraw dotyczących spadku mają sądy (lub inne właściwe organy) Państwa Członkowskiego, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci.

Kwestia położenie nieruchomości spadkowej
Ponieważ w świetle obowiązujących przepisów w sprawach spadkowych nie jest decydujące ani obywatelstwo spadkodawcy, ani państwo położenia nieruchomości spadkowej.

Warto wiedzieć:
Miejsce zwykłego pobytu – centrum interesów zmarłego i często miejsce, w którym położona jest większość jego przedmiotów majątkowych.

Dla określenia jurysdykcji (miejsca zwykłego pobytu) sąd (organ) spadkowy dokonywać będzie ogólnej oceny okoliczności życia zmarłego w latach poprzedzających jego śmierć i w chwili śmierci, uwzględniając wszystkie istotne elementy faktyczne, w szczególności czas trwania i regularność obecności zmarłego w danym państwie.

Co to jest klauzula ścisłego związku?
W rozporządzeniu przewidziana jest tzw. klauzula ścisłego związku (art. 21 ust. 2 ropz.), wedle której, w wyjątkowych przypadkach, np. gdy zmarły przeniósł się do państwa zwykłego pobytu krótko prze śmiercią i wszystkie okoliczności sprawy wskazują, że był on w sposób oczywisty bliżej związany z innym państwem, można uznać, iż prawem właściwym nie jest prawo państwa zwykłego pobytu zmarłego, lecz prawo państwa, z którym zmarły był w oczywisty sposób bliżej związany.

Możliwość wyboru przez spadkodawcę stosowania prawa państwa, którego jest obywatelem
Każdy przyszły spadkodawca może dokonać wyboru prawa państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci, jako prawa, któremu podlega ogół spraw spadku (art. 22 ropz.).

Podwójne obywatelstwo i kwestia dziedziczenia
Osoby posiadające więcej niż jedno obywatelstwo, mogą wybrać prawo każdego państwa, którego obywatelstwo posiadają w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci.

Ważne:
Wybór prawa musi być dokonany w sposób wyraźny w oświadczeniu w formie rozrządzenia na wypadek śmierci lub musi wynikać z postanowień takiego rozrządzenia. Każda zmiana lub odwołanie wyboru prawa musi spełniać wymogi co do formy przewidziane dla zmiany lub odwołania rozrządzenia na wypadek śmierci (testamentu).

Co to jest Europejskie Poświadczenie Spadkowe?
Europejskie Poświadczenie Spadkowe to dokument potwierdzający prawo do spadku lub prawa do poszczególnych przedmiotów spadkowych, jakie przysługują spadkobiercom, zapisobiercom, wykonawcom testamentowym lub zarządcom spadku.

Ważne: Dokument ten wywołuje jednolite skutki prawne we wszystkich państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania jakiegokolwiek postępowania.

W Niemczech o sprawach spadkowych orzeka Sąd Rejonowy (Amtsgericht) i on  też wydaje Europejskie Poświadczenia Spadkowe.

Przyjęcie/odrzucenie spadku przed konsulem
Natomiast w związku z toczącym się przed sądem polskim postępowaniem spadkowym obywatel polski zamieszkały w za granicą może złożyć pisemne oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed konsulem.

Więcej informacji na temat procedury przyjęcia/odrzucenia spadku zgodnie z państwem polskim przed konsulem znajduje się w serwisie Ambasady RP w Berlinie (klik>>)