Przejdź do treści

Koronawirus a praca w Niemczech: czy mogę zostać w domu? Co się stanie, jeśli zostanę zainfekowany?

20/04/2020 14:32 - AKTUALIZACJA 31/05/2022 13:26

Autorzy Projektu Uczciwa mobilność (Faire Mobilität), który wspiera mobilnych pracowników ze środkowo- i wschodnioeuropejskich państw UE w egzekwowaniu uczciwych warunków pracy w Niemczech opublikował obszerny poradnik na temat przepisów prawa pracy, które mają zastosowanie w tym kraju w związku z epidemią koronawirusa. Eksperci wyjaśniają w nim m.in. kiedy można pozostać w domu np. ze względu na opiekę nad dzieckiem, kwarantannę, jak naliczana jest pensja w przypadku tzw. skróconego czasu pracy i jakich dokumentów lepiej nie podpisywać. Czytaj dalej poniżej.

1. Kiedy możesz zostać w domu?
Na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi.

Nie można samodzielnie zdecydować o nie pójściu do pracy ze strachu przed zarażeniem się koronawirusem. Pracodawca może zareagować na to upomnieniem lub zwolnieniem.

Jeśli miało się kontakt z osobą zarażoną, należy jak najszybciej wyjaśnić, czy trzeba przejść kwarantannę. Jeżeli koniecznym jest trzymanie się z dala od miejsca pracy do czasu otrzymania diagnozy, należy o tym niezwłocznie poinformować pracodawcę i przedłożyć zaświadczenie lekarskie. Wszystkie osoby zarażone koronawirusem zgłaszane są do właściwego Urzędu ds. Zdrowa (Gesundheitsamt) przez lekarza prowadzącego. Tak mówi prawo. W przypadku kwarantanny należy pozostać w domu, a wynagrodzenie w dalszym ciągu będzie wypłacane przez Twojego pracodawcę.

Z reguły, jeśli jesteś chory i tym samym niezdolny do pracy – niezależnie od tego, czy jest to koronawirus czy inna dolegliwość – otrzymasz od lekarza zwolnienie lekarskie, które należy natychmiast przesłać do pracodawcy i kasy chorych. Za ten okres nadal będziesz otrzymywał swoje wynagrodzenie.

Ze względu na obecną sytuację do 23.06.2020 możliwym jest uzyskanie zwolnienia lekarskiego na okres do 14 dni nawet po rozmowie telefonicznej z lekarzem. Zwolnienie lekarskie zostanie wysłane pocztą na adres domowy.

Jednakże dotyczy to tylko:

  • pacjentów z chorobami górnych dróg oddechowych, którzy wykazują łagodne objawy
  • pacjentów z chorobami górnych dróg oddechowych, którzy mają łagodne objawy oraz u których istnieje podejrzenie zarażenia wirusem

2. Zdiagnozowano u Ciebie zarażenie koronawirusem.
W przypadku zarażenia koronawirusem należy niezwłocznie powiadomić pracodawcę o swojej niezdolności do pracy i przedstawić dowód na prawdopodobny czas trwania choroby w postaci zwolnienia lekarskiego.

Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa, dobrze byłoby poinformować o tym pracodawcę i współpracowników.

3. Co robić, jeżeli w zakładzie pracy przebywa osoba zarażona koronawirusem?
Również w takiej sytuacji nie można po prostu zostać w domu. Jeśli miało się bliższy kontakt z daną osobą, Urząd ds. Zdrowia (Gesundheitsamt) bezpośrednio się z Tobą skontaktuje i skieruje Cię na kwarantannę, podczas której nadal będzie wypłacane Ci wynagrodzenie (zgodnie z § 616 BGB lub § 56 IfSG).

4. Czy musisz jechać w podróż służbową na teren szczególnie zagrożony koronawirusem?
W zasadzie obowiązek pracy obejmuje również podróże służbowe.

Jeżeli ryzyko zarażenia zostało oficjalnie stwierdzone dla danego regionu przez władze (Urząd ds. Zdrowa (Gesundheitsamt), starostwo powiatowe (Landratsamt), policja i inne), to nie musisz podróżować do tych regionów.

Tutaj znajdziesz stronę internetową Instytutu Roberta Kocha z aktualnymi opisami obszarów podwyższonego ryzyka (https://www.rki.de/DE/Content/InfAZ/N/Neuartiges_Coronavirus/Risikogebiete.html).

5. Co w przypadku, gdy przedsiębiorstwo ma za mało pracy z uwagi na obecną sytuację?
Pracodawcy mogą wnioskować do niemieckiego Urzędu Pracy (Agentur für Arbeit) o tzw. świadczenie z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld). Pracodawca otrzymuje od państwa rekompensatę wynagrodzenia za część swoich pracowników, którzy pracują w krótszym wymiarze godzin z powodu zmniejszenia liczby zleceń. Rekompensata to wynosi 60% utraconego wynagrodzenia netto. Jeśli masz co najmniej jedno dziecko, otrzymasz 67% utraconego wynagrodzenia netto.

Jeśli pracodawca i tak odeśle Cię do domu, nadal masz prawo do otrzymania swojej pensji. Poproś pracodawcę o pisemne potwierdzenie, że powinieneś iść do domu lub upewnij się, że rozmowa z pracodawcą odbywa się ze świadkiem.

Jeżeli pracodawca daje Ci czas wolny, godziny te nie mogą zostać pobrane z Twojego konta czasu pracy (Arbeitzeitkonto). Wymaga to Twojej zgody.

Jeśli pracodawca podejmie decyzję o zamknięciu przedsiębiorstwa jako działanie zapobiegawcze, podczas okresu zamknięcia nadal musi wypłacać Ci wynagrodzenie.

UWAGA! Nie podpisuj żadnych dokumentów, które przedstawia Ci pracodawca z powodu kryzysu związanego z koronawirusem. Może być to wypowiedzenie, wypowiedzenie za porozumieniem stron lub umowa zmieniająca, które niosą za sobą negatywne konsekwencje.

6. Czy do świadczenia z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld) mogę sobie coś jeszcze dorobić?
To, czy dodatkowy dochód z zatrudnienia w ramach Minijob ma wpływ na wysokość świadczenia z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld), zależy zdecydowanie od momentu jego rozpoczęcia.

Podjęcie dodatkowego zatrudnienia podczas obowiązywania skróconego czasu pracy (Kurzarbeit):

Jeśli podjęto dodatkowe zatrudnienie w czasie lub po wprowadzeniu skróconego czasu pracy (Kurzarbeit), dodatkowy zarobek zostanie uwzględniony przy obliczaniu świadczenia z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld).

Przykładowo:

Standardowo zarobiłbyś 2400 EUR/brutto (płaca docelowa). Ze względu na wprowadzenie skróconego czasu pracy (Kurzarbeit), pracujesz w krótszym wymiarze godzin i otrzymujesz od pracodawcy tylko 1000 EUR/brutto (wynagrodzenie rzeczywiste). Za różnicę pomiędzy 1000 EUR a 2400 EUR (czyli 1400 EUR/brutto) otrzymasz tzw. Kurzarbeitergeld, czyli świadczenie za zredukowane godziny pracy w wysokości 60% lub 67% kwoty netto wynikającej z 1400 EUR/brutto.

Ze uwagi na podjęcie dodatkowego zatrudnienia, za które przykładowo otrzymasz 450 EUR, różnica w wynagrodzeniu, za które wypłacane będzie wspomniane świadczenie Kurzarbeitergeld, zostanie zredukowana do 950 EUR/brutto.

Przy obliczaniu wynagrodzenia z tytułu dodatkowego zatrudnienia nie ma znaczenia, czy wynagrodzenie to zostało wypracowane podczas dni roboczych (główne zatrudnienie), czy też podczas obowiązywania skróconego czasu pracy. Nie ma również znaczenia, czy jest to zatrudnienie podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu czy też podjęte w ramach Minijob.

Rozporządzenie to w równym stopniu ma zastosowanie do dochodów z działalności prowadzonej na własny rachunek jak i działalności pomocniczej.

WYJĄTEK: Od 27.03.2020 obowiązuje następująca zasada: Jeśli dodatkowe zatrudnienie zostało podjęte w sektorze o znaczeniu systemowym (np. opieka zdrowotna z uwzględnieniem szpitali i aptek, rolnictwo oraz zaopatrzenie ludności w artykuły spożywcze), wówczas wynagrodzenie nie będzie zaliczane na poczet świadczenia za skrócony czas pracy (Kurzarbeitergeld), pod warunkiem, że łącznie wynagrodzenie rzeczywiste wraz ze świadczeniem za skrócony czas pracy (Kurzarbeitergeld) i dochodem z dodatkowego zatrudnienia, nie przekroczy standardowego dochodu brutto (płaca docelowa).

W przypadku chęci podjęcia dodatkowego zatrudnienia, natychmiast należy poinformować o tym swojego pracodawcę. Pracodawca może zakazać jego podjęcia, w przypadku, gdy chodzi o działalność konkurencyjną.

Podjęcie dodatkowego zatrudnienia przed wprowadzeniem skróconego czasu pracy (Kurzarbeit): Dodatkowe zatrudnienie, które było już wcześniej wykonywane, a zatem w tym kontekście jest „kontynuowane”, nie jest brane pod uwagę przy obliczaniu świadczeń. W przypadku pracowników, którzy przed wprowadzeniem skróconego czasu pracy (Kurzarbeit) wykonywali już pracę w ramach Minijob bądź pracę podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, przy obliczaniu i wnioskowaniu o świadczenie z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld) żadne z powyższych nie obowiązuje.

7. Co przypadku, gdy nie mogę dotrzeć na miejsce pracy?
To Ty ponosisz ryzyko związane z dojazdem do pracy. Jeśli nie pojawisz się w pracy, pracodawca może złożyć Ci upomnienie, wypowiedzenie oraz naturalnie możesz nie otrzymać wynagrodzenia. To, czy w tym przypadku wypowiedzenie było uzasadnione, wymaga to weryfikacji przez właściwy sąd pracy. Wówczas należałoby się bronić przeciwko takiemu wypowiedzeniu poprzez złożenie pozwu o ochronę przed wypowiedzeniem (Kündigungsschutzklage) – patrz punkt 8: Pracodawca Cię zwolnił – Podpisałeś niezrozumiały dla Ciebie dokument. Jednakże, jeżeli nie obejmuję Cię ustawa o ochronie przed wypowiedzeniem (Kündigungsschutzgesetz), która obowiązuje osoby pracujące powyżej 6 miesięcy w przedsiębiorstwie zatrudniającym co najmniej 10 osób na pełen etat (może być to również część etatu), działanie przeciwko wypowiedzeniu może być dość problematyczne.

Skontaktuj się z poradnią bądź zwróć się o poradę prawną w celu uzyskania dalszych informacji. W każdym razie, należy powiadomić pracodawcę, o tym, że możesz dotrzeć do pracy.

8. Pracodawca Cię zwolnił – Podpisałeś niezrozumiały dla Ciebie dokument
Pozwól sprawdzić, czy Twoje wypowiedzenie jest zgodne z prawem. Możesz bronić się przed nieuzasadnionym lub niezgodnym wypowiedzeniem – ustnym lub w trybie natychmiastowym – składając pozew w sądzie pracy. Masz na to jednak tylko 3 tygodnie od dnia otrzymania wypowiedzenia!

Tutaj znajdziesz wzór takiego pozwu, który możesz złożyć w biurze podawczym (Rechtsantragstelle) w miejscowym sądzie pracy w celu dotrzymania terminu 3 tygodni!

Klageerhebung (PL) (PDF, 396 kB)

Więcej informacji dot. wypowiedzenia umowy o pracę znajdziesz TUTAJ.

Niezależnie od tego, czy otrzymałeś wypowiedzenie lub podpisałeś dokument przedstawiony przez pracodawcę, natychmiast skontaktuj się z kancelarią adwokacką, związkiem zawodowym lub centrum doradczym.

Jeśli zarabiasz niewiele, w lokalnym sądzie rejonowym (Amtsgericht) możesz złożyć wniosek o tak zwane „Beratungshilfeschein” (zaświadczenie na pierwszą bezpłatną konsultację prawną), z którego możesz skorzystać zwracając się do wybranego adwokata.

Natychmiast zarejestruj się w Federalnym Urzędzie Pracy (Agentur für Arbeit) lub w JobCenter jako osoba bezrobotna! Ze względu na panującą sytuację, można to zrobić przez telefon lub w internecie, bez konieczności osobistej wizyty w urzędzie! (https://www.arbeitsagentur.de/eservices)

9. Mieszkasz w mieszkaniu, które wynajmuje Ci pracodawca. Czy musisz opuścić mieszkanie, jeśli Twój stosunek pracy zostanie rozwiązany?
Nie! Możesz zostać eksmitowany z mieszkania tylko wtedy, kiedy wydano nakaz sądowy. Ponadto obecnie obowiązują ograniczenia w podróżowaniu. Pod żadnym pozorem nie należy dobrowolnie wyprowadzać się z mieszkania, ponieważ wtedy grozi Ci bezdomość i tracisz prawa do powrotu do mieszkania. Ma to zastosowanie również w przypadku, gdy posiadasz tylko ustną umowę najmu. Jeśli znajdziesz się pod presją, skontaktuj się z poradnią lub policją!

10. Właściwy organ nakazał tymczasowe zamknięcie przedsiębiorstwa, w którym pracuje. Czy nadal otrzymam swoje wynagrodzenie, nawet jeśli sam nie jestem chory?
Generalnie, jeśli pracodawca nie może zapewnić Ci pracy, nadal powinieneś otrzymywać swoje wynagrodzenie. Ma to również zastosowanie w przypadku oficjalnych nakazów całkowitego zamknięcia przedsiębiorstwa zgodnie z aktualnym stanem prawnym.

11. Jeśli przedszkole lub szkoła Twojego dziecka jest zamknięta z powodu pandemii koronawirusa, czy możesz zostać w domu i nadal otrzymywać swoje wynagrodzenie?
W pierwszym rzędzie należy podjąć wszelkie możliwe starania w celu zapewnienia opieki dziecku np. przed osobę trzecią. Jest to szczególnie trudne, zwłaszcza w przypadku małych dzieci, dlatego też jak najszybciej powinieneś porozmawiać ze swoim pracodawcą, by wspólnie zastanowić się nad najrozsądniejszym rozwiązaniem (np. o ile jest to możliwe, wykonywanie pracy w domu (praca zdalna)). Jeśli praca zdalna nie wchodzi w grę i nie masz żadnej możliwości zapewnienia opieki nad dzieckiem, możesz wtedy zostać w domu, z uwagi na brak możliwości podjęcia pracy.

W powyższym przypadku od 30.03.2020 można otrzymać świadczenie za utratę zarobków z tytułu opieki nad dzieckiem przed ukończeniem 12 roku życia (w tym nad dzieckiem przybranym). Warunkiem jest brak możliwości zapewnienia jakiejkolwiek opieki (np. przez drugiego rodzica lub w nagłych wypadkach skorzystanie z opieki w wybranych placówkach). Osoby z grupy ryzyka, jak np. dziadkowie, nie muszą być zaangażowane w opiekę nad dzieckiem.

Aby w dalszym ciągu móc otrzymywać wynagrodzenie za okres niestawienia się w pracy z uwagi na opiekę nad dzieckiem, muszą zostać podjąć wszelkie starania w celu zapewnienia opieki tj. redukcja zgromadzonych nadliczbowych godzin.

Pierwszeństwo ma również wprowadzenie skróconego czasu pracy. W przeciwnym razie, do sześciu tygodni, można otrzymać świadczenie za utratę zarobków z tytułu opieki nad dzieckiem, wynoszące 67% dochodu netto, jednakże nie może ono wynosić więcej niż 2.016 EUR miesięcznie. Za wypłatę świadczenia jest odpowiedzialny pracodawca, za którego zwrot może ubiegać się we właściwych organach państwowych. Rozporządzenie obowiązuje do końca roku 2020 i nie ma zastosowania dla okresów, w których instytucja i tak zostałaby zamknięta z uwagi na wakacje szkolne.

Jeśli dziecko zachoruje, obowiązują dotychczasowe zasady: Z uwagi na chorobę dziecka, pracownik może wziąć zwolnienie z pracy. Zasiłek chorobowy jest wypłacany przez kasę chorych przez 10 dni, a w przypadku rodziców samotnie wychowujących dzieci przez 20 dni.

12. Jakie środki ostrożności musi podjąć Twój pracodawca, aby chronić Cię przed zarażeniem koronawirusem?
Pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom. Przykładowo, pracodawca musi zapewnić środki dezynfekujące, w przypadku częstego kontaktu pracowników z innymi osobami. Dodatkowo zakład musi udzielić informacji na temat przepisów BHP i zasad higieny oraz udostępnić niezbędne środki czystości.

Źródło: Faire-mobilitaet.de/pl

Projekt Uczciwa mobilność

Projekt Uczciwa mobilność (Faire Mobilität) przyczynia się do wyegzekwowania stosownych płac i uczciwych warunków pracy dla pracowników ze środkowo- i wschodnioeuropejskich państw UE na niemieckim rynku pracy. W aspekcie politycznym za projekt odpowiada Zarząd Federalny niemieckiej centrali związków zawodowych DGB. Projekt uzyskał wsparcie Federalnego Ministerstwa Pracy i Spraw Społecznych oraz Europejskiego Funduszu Społecznego.

Partnerzy projektu
Zarząd Federalny DGB (odpowiedzialność za całość projektu), GFAAJ mbH, Europejskie Stowarzyszenie do spraw Migracji Zarobkowej/European Migrant Workers Union, Project Consult GmbH (PCG), DGB Bildungswerk BUND, Gewerkschaft NGG, IG Metall Ingolstadt

Partnerzy współpracujący
Arbeit und Leben (Praca i Życie) (Berlin, Hamburg, Nadrenia Północna-Westfalia), Arbeiterwohlfahrt Monachium, Betriebsseelsorge (Duszpasterstwo zakładowe) Stuttgart-Rottenburg (Sztutgart-Rottenburg), okręgi i regiony DGB, poszczególne związki zawodowe zrzeszone w DGB