Zakaz instalacji pieców gazowych i olejowych – Oto, kiedy naprawdę trzeba będzie wymienić kotły – Od 1 stycznia 2024 roku w całej Unii Europejskiej mają zacząć obowiązywać nowe przepisy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Przewidują one między innymi wprowadzenie zakazu stosowania „systemów ogrzewania paliwami kopalnymi” nowych budynkach i budynkach poddawanych gruntownej renowacji. Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG) przestrzega jednak przed nadinterpretacją zapisów, zawartych w projekcie ustawy. “Od pewnego czasu, pojawiają się w mediach sensacyjne wiadomości na temat spodziewanego szybkiego zakazu instalacji kotłów gazowych oraz wykorzystywania gazu w instalacjach do ogrzewania. Tego typu informacje wprowadzają niepokój na rynku i są często przyczyną wstrzymywania decyzji o wymianie starych kotłów na nowe, co dotyczy zarówno starych kotłów gazowych, jak również kotłów spalających śmiecie, co nie jest korzystne w walce o czyste powietrze” – ostrzegają eksperci.
Niemieckie media poinformowały w ostatnich dniach o obawach niemieckich konsumentów, związanych z zatwierdzeniem przez Parlament Europejski nowej dyrektywy, o czym pisaliśmy w artykule: Cios dla osób mieszkających w wynajętych mieszkaniach. “Nie wypłacą się”
Zakaz instalacji pieców gazowych i olejowych? Oto, co do tej pory wiadomo
W marcu br. Parlament Europejski przyjął poprawki do wniosku dyrektywy mówiącej o charakterystyce energetyki budynków. Jedna z nich zakłada zwolnienie dotyczące hybrydowych systemów grzewczych oraz kotłów certyfikowanych do zasilania paliwami odnawialnymi. Oznacza to, że PE potwierdził zakaz stosowania „systemów ogrzewania paliwami kopalnymi” jednak zgodnie z wprowadzoną poprawką nie powinien on dotyczyć instalacji grzewczych, które do prawidłowego działania wykorzystują paliwa kopalne.
Czytaj także: Przymusowa wymiana instalacji grzewczych, nadchodzi nowa ustawa
Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych apeluje o unikanie nadinterpretacji przepisów. “Wprowadzane obecnie propozycje regulacje przypominają wyścig z czasem, żeby doprowadzić do zakazu innych technologii które nie są pompami ciepła, co spotyka się z coraz bardziej widocznym niezadowoleniem społeczeństw, także w krajach, które uważane są za awangardę takiego rozwiązania” – wyjaśnia SPIUG w komunikacie nadesłanym do redakcji serwisu PolskiObserwator.de.
“Wyścig z czasem jest prawdopodobnie spowodowany faktem, że kolejne argumenty antygazowe upadają. Ceny gazy spadły do poziomu sprzed podwyżek pod koniec 2021 roku. Sprawnie przeprowadzona dywersyfikacja kierunków dostaw, spowodowała, że gazu jest już za dużo w Europie i powstają nowe terminale gazowe. To oczywiście nie oznacza, że powinniśmy ponownie wstrzymać transformacje ogrzewnictwa i energetyki i nie przechodzić na odnawialne źródła energii, bo to działanie jest konieczne i nie podlega dyskusji. To jest cel, który konsekwentnie powinien być wdrażany” – zaznaczają eksperci z Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych.
“Dzięki tym działaniom, kupiliśmy sobie trochę czasu, żeby realizować to konsekwentnie, ale bez nerwowych działań. Jednak zaproponowana forma i harmonogram jest trudny do zaakceptowania przez społeczeństwa krajów członkowskich i raczej nierealny ze względów technicznych i kosztowych. Takie działania, ograniczające swobodę wyboru obywateli co do sposobu przyszłego ogrzewania, żeby ograniczyć niską emisję, emisje gazów cieplarnianych przy równoczesnym zapewnieniu sobie bezpieczeństwa energetycznego i komfortu cieplnego są coraz bardziej argumentami dla eurosceptyków, którzy pokazują to jako krok do ograniczania wolności obywateli” – oświadczyli eksperci.
Czytaj także:
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: Tyle zapłacisz za brak świadectwa energetycznego. „Kontrolerzy mogą pukać do drzwi”
Poprawki do unijnej dyrektywy zostały przyjęte przez Parlament Europejski
Poniżej publikujemy treść informacji prasowej z dnia 13 kwietnia 2023 roku, opracowanej przez Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych, na temat poprawek przyjętych przez Parlament Europejski.
„14 marca Parlament Europejski przyjął stanowisko w sprawie europejskiej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Tekst przyjęty na posiedzeniu plenarnym jest bardzo podobny do sprawozdania przyjętego przez Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) w dniu 9 lutego, odzwierciedlając wolę posłów do PE, aby trzymać się porozumienia politycznego zawartego w komisji ITRE.
Parlament Europejski potwierdził wprowadzenie zakazu stosowania „systemów ogrzewania paliwami kopalnymi” w transpozycji dyrektywy w nowych budynkach i budynkach poddawanych gruntownej renowacji. Jednak posłowie do PE wprowadzili również zwolnienie dla hybrydowych systemów grzewczych i kotłów certyfikowanych do zasilania paliwami odnawialnymi, które nie powinny być uważane za systemy grzewcze na paliwa kopalne. Należy tutaj podkreślić, że pod pojęciem gaz nie występuje tylko tak konsekwentnie zwalczany gaz ziemny, ale również tzw. „zielone gazy” czyli m.in. biometan i wodór. Oznacza to, że Parlament Europejski przewiduje w przyszłym ogrzewaniu także rolę technologii, które mogą wykorzystywać gaz odnawialny, takie jak biometan i zielony wodór. Czyli raczej do całkowitego zakazu dla kotłów gazowych nie powinno dojść, jakby chcieli to zrobić lobbyści aktywni przy przygotowywaniu tych aktów prawnych.
Państwa członkowskie powinny również zaplanować stopniowe wycofywanie paliw kopalnych w budynkach z myślą o planowanym wycofaniu do 2035 r. Posłowie do PE otwierają drzwi do wykorzystania paliw odnawialnych po tej dacie w technologiach, które mogą wykorzystywać takie paliwa. Jest to ważny punkt w świetle rozróżnienia między paliwami, które mogą być paliwami kopalnymi lub odnawialnymi, a technologiami, które są neutralne i mogą wykorzystywać oba źródła energii.
Ponadto Parlament Europejski przewidział datę, od której państwa członkowskie nie będą zapewniać żadnego wsparcia finansowego do instalacji „kotłów na paliwa kopalne” w latach 2024–2027. Sformułowanie „kotły wykorzystujące paliwa kopalne” ponownie wprowadza lepsze rozróżnienie między paliwami a technologiami i umożliwia zachęcanie kotłów wykorzystujących paliwa odnawialne. Rada przewidziała datę 2025 r. dla „kotłów zasilanych paliwami kopalnymi”.
Te trzy przepisy to trzy kluczowe punkty, o których należy pamiętać dla sektora ogrzewnictwa. Istnieją jednak inne elementy tekstu, które są interesujące, ponieważ mogą mieć dla branży grzewczej pośrednie implikacje.
Warto tutaj zwrócić uwagę na istniejące już programy wsparcia wymiany starych nieefektywnych źródeł ciepła na nowe, w tym na gazowe kotły kondensacyjne. W Polsce mamy np. program Czyste Powietrze, oraz szereg lokalnych programów wsparcia opartych na Regionalnych Programach Operacyjnych z funduszy UE.
Czytaj także: Niemcy zużywają mniej energii w domach niż w poprzednich latach
Kwestia likwidacji dotacji
Artykuł dotyczący instrumentów wsparcia w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków to art. 15 „Zachęty finansowe”. Stanowisko trzech instytucji UE jest następujące:
- Komisja UE – „Od 1 stycznia 2027 najpóźniej państwa członkowskie nie powinny zapewniać żadnych zachęt finansowych do instalowania kotłów zasilanych paliwami kopalnymi, z wyjątkiem tych, które zostały wybrane do inwestycji, przed 2027 r., zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. h) ppkt (i) załącznikiem trzecim rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności oraz z art. 73 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 w sprawie planów strategicznych WPR.” r.
- Rada UE – „Najpóźniej od dnia 1 stycznia 2025 r . państwa członkowskie nie powinny zapewniać żadnych zachęt finansowych do instalowania kotłów zasilanych paliwami kopalnymi, z wyjątkiem tych, które zostały wybrane do inwestycji, przed 2025 r., zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. h) ppkt (i) łącznikiem trzecim rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności oraz z art. 73 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 w sprawie planów strategicznych WPR.”
- Parlament Europejski – „Najpóźniej od dnia 1 stycznia 2024 r. państwa członkowskie nie przewidują żadnych instrumentów wsparcia finansowego do instalowania kotłów wykorzystujących paliwa kopalne.”
Jak widać, sa rozbieżności w datach w tych trzech stanowiskach, ale istnieją trzy pytania, na które należy odpowiedzieć, aby zrozumieć implikacje tego akapitu: oś czasu, produkt i wyjątki.
- Oś czasu
W każdym razie koniec zachęt nastąpi przed 2029 r., prawdopodobnie w 2024 r. lub 2025 r., ponieważ takie jest stanowisko Parlamentu i Rady.
- Produkt
Problem dotyczy bardziej technologii, ponieważ używane są dwa różne terminy: „kotły zasilane paliwami kopalnymi” i „kotły wykorzystujące paliwa kopalne” – niejasne, jak bardzo się różnią, ale wyraźnie odróżniają paliwa od technologii, ponieważ oznacza to, że kotły niewykorzystujące paliw kopalnych mogą nadal otrzymywać wsparcie. Pytanie brzmi, jak je odróżnić: czy wystarczy certyfikacja kotłów zdolnych do radzenia sobie z zielonymi gazami, czy też powinniśmy udowodnić umową przed instalacją, że kocioł wykorzystuje zielone gazy? Ponieważ jest to dyrektywa, może to zależeć od interpretacji państw członkowskich sposobu wdrożenia tego konkretnego przepisu.
- Wyjątki od zniesienia wsparcia
Ponadto Komisja i Rada – ale nie Parlament – proponują pewne wyjątki związane z trzecim łącznikiem art. 7 ust. 1 lit. h) ppkt (i) rozporządzenia (UE) 2021/1058. Te wyjątki od inwestycji związanych ze spalaniem paliw kopalnych obejmują: „zastąpienie stałych paliw kopalnych, a mianowicie systemów ogrzewania węglem kamiennym, torfem, węglem brunatnym, łupkami bitumicznymi, systemami ogrzewania gazowymi w celu: 1) modernizacji systemów ciepłowniczych i chłodniczych do statusu „efektywnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych” zdefiniowanych w art. 2 pkt 41 dyrektywy 2012/27/UE; 2) modernizacja instalacji skojarzonych do statusu „wysokosprawnej kogeneracji” zdefiniowanego w art. 2 pkt 34 dyrektywy 2012/27/UE; 3) inwestycje w kotły opalane gazem ziemnym oraz systemy grzewcze w budownictwie mieszkaniowym i budynkach zastępujących instalacje oparte na węglu kamiennym, torfie, węglu brunatnym lub łupkach bitumicznych; „
Jeśli więc zachowa się sformułowania Komisji i Rady, program Czyste Powietrze nadal mógłby zachęcać do wymiany kotłów węglowych na kotły kondensacyjne, o ile zostaną one wybrane do inwestycji przed terminem określonym w dyrektywie (potencjalnie 2025 r. – stanowisko Rady).
Budynki zeroemisyjne
„Budynki bezemisyjne” (ZEB) to standard zaproponowany przez Komisję Europejską dla nowych i odnowionych budynków, aby osiągnąć cel 2050 r. dotyczący neutralności klimatycznej w sektorze budowlanym. Podczas gdy Komisja Europejska zaproponowała wprowadzenie obowiązkowego wymogu, aby nowe budynki były zeroemisyjne od 2030 r., Parlament przewiduje datę do 2028 r. W przypadku istniejących budynków poddawanych renowacji (głębokiej lub etapowej) posłowie do PE zachowali datę 2030 r. Jak już wyjaśniono, nowe budynki i budynki poddawane gruntownej renowacji nie powinny już wykorzystywać „systemów grzewczych na paliwa kopalne”, z wyjątkiem certyfikowanych instalacji hybrydowych i kotłów grzewczych gotowych do stosowania odnawialnych źródeł energii.
Parlament wprowadził większą elastyczność w kwestii tego, która energia powinna być wykorzystywana w ZEB, ponieważ energia odnawialna z sieci jest dozwolona, jeśli jest przechowywana na miejscu lub produkowana w pobliżu budynku. Drugie kryterium otwiera drzwi do szerszego wykorzystania biometanu na obszarach, gdzie elektrownie są podłączone do domów za pośrednictwem sieci dystrybucyjnej. W przypadku, gdy warunki określone w art. 2.2 (definicja „ZEB”) nie mogą być spełnione, wówczas energia odnawialna z sieci jest możliwa, o ile jest udokumentowana umowami zakupu energii (PPA). Ponieważ umowy zakupu energii są złożonym narzędziem, które może stanowić istotną barierę dla wykorzystania energii odnawialnej z sieci, na posiedzeniu plenarnym przyjęto poprawkę grupy EPL, aby „zwrócić się do Komisji o wydanie wytycznych dotyczących sposobu wdrażania i weryfikacji […] kryteriów, ze szczególnym uwzględnieniem wykonalności technicznej i ekonomicznej”.
W tej konkretnej kwestii stanowisko Rady (przyjęte w październiku 2022 r.) jest podobne do stanowiska Komisji, ale dodaje możliwość korzystania z energii ze źródeł zdekarbonizowanych.
Narodowy plan renowacji budynków
Krajowy plan renowacji budynków (NBRP) to plan działania, który każde państwo członkowskie musi opracować, aby przekształcić zasoby budowlane UE w ZEB czyli budynki zeroemisyjne do 2050 r. Wśród elementów, które należy uwzględnić w tych planach, Parlament uwzględnił, jak wspomniano powyżej, „krajowe plany stopniowego wycofywania się z eksploatacji paliw kopalnych w budynkach z myślą o planowanym wycofaniu do 2035 r., a jeśli nie będzie to wykonalne, jak wykazano Komisji, najpóźniej do 2040 r.”. Komisja zaproponowała również stopniowe wycofywanie paliw kopalnych w budynkach, ale bezpośrednio od 2040 r., podczas gdy państwa członkowskie zamierzały wycofać „kotły na paliwa kopalne” od 2040 r. Parlament zachował rozróżnienie między paliwami a technologiami, w przeciwieństwie do Rady.
Data transpozycji
Parlament Europejski proponuje, aby państwa członkowskie miały 24 miesiące na transpozycję dyrektywy UE do prawa krajowego. Jeżeli dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zostanie przyjęta do końca 2023 r., oznaczałoby to, że państwa członkowskie miałyby czas do końca 2025 r. na wdrożenie przepisów zawartych w tekście.
Dalsze działania
Teraz, gdy Parlament Europejski i Rada UE przyjęły swoje stanowiska w oparciu o wniosek Komisji Europejskiej, rozpoczną się „rozmowy trójstronne” w negocjacjach międzyinstytucjonalnych. Jeśli dyskusje pójdą dobrze, porozumienie polityczne może zostać osiągnięte przed końcem prezydencji szwedzkiej (30 czerwca), ale jeśli kompromis będzie trudniejszy do znalezienia, będzie on kontynuowany podczas prezydencji hiszpańskiej (1 lipca – 31 grudnia).
Źródło: Komunikat Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (spuig.pl) z dnia 13 kwietnia 2023 roku, PolskiObserwator.de
Czytaj także: Przymusowe remonty domów i mieszkań: Oto, kogo obejmują nowe unijne wymogi.