Nowa kwota zasiłku dla bezrobotnych w Niemczech. Nowy rząd Niemiec planuje zlikwidować wprowadzone w 2023 roku Bürgergeld i zastąpić je nowym systemem podstawowego zabezpieczenia dla osób bezrobotnych. Ile wyniosą nowe świadczenia? (Dalsza część artykułu poniżej)
Nowa kwota zasiłku dla bezrobotnych w Niemczech
Nowa minister pracy i spraw społecznych, Bärbel Bas otrzymała od koalicji zadanie likwidacji Bürgergeld zaledwie dwa lata po jego wprowadzeniu. W zamian ma powstać nowy system podstawowego zabezpieczenia socjalnego dla osób bezrobotnych. Jednym z głównych założeń ma być zaostrzenie sankcji wobec osób, które kilkukrotnie odmawiają „akceptowalnej” oferty pracy – aż po całkowite wstrzymanie świadczeń. Przeczytaj także: Zniesienie ośmiogodzinnego dnia pracy. Badania pokazują fatalne skutki planów Merza
Do szerokiej dyskusji wokół Bürgergeld przyczyniła się m.in. jego wysokość. W 2024 roku świadczenie wzrosło aż o 12% – z 502 do 563 euro dla osoby samotnej. Wzrost ten tłumaczono wysoką inflacją, jednak wielu obywateli uznało go za niesprawiedliwy. W 2025 roku nie dokonano kolejnej podwyżki. Co dalej pod rządami koalicji CDU-SPD?
Nowe zasady: rząd musi zapewnić minimum egzystencji
Kanclerz Friedrich Merz (CDU) nie wypowiedział się dotąd jednoznacznie na temat planowanej wysokości nowego świadczenia, ale koalicyjny kontrakt daje pewne wskazówki. Istnieją także prawne ramy, które muszą być przestrzegane – zgodnie z wyrokiem Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 2010 roku rząd ma konstytucyjny obowiązek zapewnienia obywatelom minimum egzystencji. Obejmuje to zarówno potrzeby fizyczne, jak i podstawowy udział w życiu społecznym i kulturalnym.
Wysokość tego minimum musi być regularnie weryfikowana na podstawie rzetelnych danych – służy temu coroczny raport o minimum egzystencji – podaje Merkur.
Bürgergeld w 2026 roku bez zmian: rząd nie może ciąć świadczeń
Z raportu o minimum egzystencji z 5 listopada 2024 wynika, że wysokość świadczenia Bürgergeld w 2026 roku nie powinna się zmienić. Dla osoby samotnej nadal ma wynosić 563 euro miesięcznie (czyli 6756 euro rocznie), dla małżeństwa – 1012 euro miesięcznie. Także świadczenia dla dzieci mają pozostać bez zmian.
Rząd nie może wypłacać mniej, niż przewiduje ten poziom – potwierdza to także tzw. ochrona praw nabytych w niemieckim kodeksie socjalnym. Jeśli obecne świadczenia są wyższe niż minimum egzystencji, pozostaną na tym poziomie, aż do czasu, gdy minimum ponownie je przewyższy.
Co rząd może zmienić? Mechanizm waloryzacji. Bürgergeld wprowadził nowy sposób dostosowywania wysokości świadczeń – w 70% oparty na inflacji i w 30% na rozwoju wynagrodzeń. Dodatkowo uwzględniano tzw. „uzupełniające korygowanie”, które brało pod uwagę inflację w osobnym okresie. Dzięki temu świadczenia wzrosły bardziej niż w starym systemie.
Powrót do starego modelu Hartz IV – mniej korzystny dla beneficjentów
W nowym kontrakcie koalicyjnym CDU i SPD zapisano, że mechanizm dostosowywania świadczeń ma wrócić do stanu sprzed pandemii, czyli sprzed reformy Bürgergeld. Oznacza to rezygnację z dodatkowego uwzględniania inflacji. W przyszłości nowa podstawowa pomoc socjalna będzie zatem obliczana według starego modelu Hartz IV.
Według danych Bremer Instytutu Badań nad Rynkiem Pracy i Pomocy Młodzieży (BIAJ), zmiana metody waloryzacji miała wyraźny wpływ na wysokość świadczeń. Oto porównanie:
| Rok | Świadczenie wg starego systemu | Świadczenie wg Bürgergeld |
|---|---|---|
| 2022 | 449 euro | – |
| 2023 | 469 euro | 502 euro |
| 2024 | 512 euro | 563 euro |
| 2025 | 535 euro | 539 euro |
| 2026 (szacunek) | 560 euro | 564 euro |
Jak widać, reforma Bürgergeld przyniosła wyższe świadczenia, zwłaszcza w 2024 roku. Gdyby obowiązywały stare zasady, świadczenie wynosiłoby wówczas tylko 512 euro miesięcznie. Obecnie, mimo że nowy mechanizm zostanie zniesiony, poziom świadczeń nie może zostać obniżony – z powodu wspomnianej ochrony praw nabytych.