Przejdź do treści

Ubezpieczenie społeczne w Niemczech: składki, świadczenia, dodatki

13/05/2022 22:20 - AKTUALIZACJA 14/12/2023 10:06
Zabezpieczenie społeczne w Niemczech

Zabezpieczenie społeczne w Niemczech. Jak działa niemiecki system zabezpieczenia społecznego?

Pracownicy w Niemczech, w tym Polacy mieszkający i pracujący w tym kraju, regularnie opłacają składki na system ubezpieczeń społecznych (). Ten kompleksowy, finansowany ze środków publicznych system ma na celu ochronę środków do życia wszystkich osób, które mogą potrzebować dodatkowego wsparcia. Zobacz także: Niemcy – sprawy socjalne

Oprócz obowiązkowego, ustawowego ubezpieczenia, które obejmuje mieszkańców Niemiec w przypadku choroby, starości lub bezrobocia, dostępne są różne zasiłki i dodatki, które pomagają osobom o niskich dochodach pokryć podstawowe koszty życia.

Zabezpieczenie społeczne w Niemczech – Jak działa niemiecki system ubezpieczeń ustawowych

Każda osoba zatrudniona w Niemczech musi płacić obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne. Obciążenie składkami jest dzielone równo między pracownika i pracodawcę.  Średnia łączna składka na ubezpieczenie społeczne wynosi około 20-22% wynagrodzenia. 

Składki na ubezpieczenie społeczne są potrącane przez pracodawcę bezpośrednio z miesięcznego wynagrodzenia i obejmują następujące obszary:

Ustawowe ubezpieczenie zdrowotne (gesetzliche Krankenversicherung – GKV )

Prawie każdy pracownik w Niemczech  ma obowiązek opłacania składek na ustawowe ubezpieczenie zdrowotne (obecnie około 90% ludności jest objętych systemem GKV). Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą lub zarabiające więcej niż 64 350 euro rocznie mogą zdecydować się na prywatne ubezpieczenie zdrowotne lub dobrowolną składkę na GKV.

Składka wynosi około 14,6% wynagrodzenia brutto, podzielonego równo między pracownika i pracodawcę (po 7,3%), do maksymalnej kwoty miesięcznego dochodu w wysokości 4 837,50 euro w 2022 roku. GKV pokrywa większość kosztów leczenia, w tym koszty hospitalizacji, opieki stomatologicznej i leków.

Ponadto opłacanie składek na powszechne ubezpieczenie zdrowotne automatycznie uprawnia do pobierania zasiłku chorobowego (Krankengeld) i macierzyńskiego (Mutterschaftsgeld).

Czytaj także: Opieka zdrowotna w Niemczech 2022 – nowa ustawa wprowadza szereg zmian

Zabezpieczenie społeczne w Niemczech – Ubezpieczenie emerytalne (Rentenversicherung – RV)

Każda osoba pracująca w Niemczech jest zobowiązana do uczestnictwa w systemie ubezpieczeń emerytalnych. W miarę upływu czasu składki są gromadzone, aby zapewnić podstawowe zabezpieczenie na czas emerytury. Osoby pracujące na własny rachunek (prowadzące własną firmę lub prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą) mogą zdecydować się na przystąpienie do ustawowego systemu ubezpieczeń emerytalnych lub założyć prywatny plan emerytalny.

Ustawowa składka wynosi obecnie 18,7% wynagrodzenia (po 9,35% dla pracownika i pracodawcy), do maksymalnego pułapu składki wynoszącego 7 050 euro w Niemczech zachodnich i 6 750 euro w Niemczech wschodnich.

Czytaj także: Co stanie się z Twoją niemiecką emeryturą, jeśli zdecydujesz się na powrót do Polski?

Ubezpieczenie opieki długoterminowej (Pflegeversicherung)

Od 1995 roku wszyscy w Niemczech muszą płacić składki na ubezpieczenie pielęgnacyjne, które pokrywa koszty opieki nad osobami wymagającymi opieki z powodu podeszłego wieku, wypadku lub choroby. Każda osoba posiadająca ustawowe ubezpieczenie zdrowotne jest automatycznie objęta ubezpieczeniem. Jeśli posiadasz prywatne ubezpieczenie zdrowotne, być może będziesz musiał złożyć wniosek o ubezpieczenie dot. opieki długoterminowej.

Składka wynosi obecnie 3,05% dochodu brutto (plus 0,35%, jeśli nie masz dzieci) do maksymalnego pułapu składki wynoszącego 4 837,50 euro miesięcznie zarówno w Niemczech Wschodnich, jak i Zachodnich. Składka ta (z wyłączeniem dopłat dla osób bezdzietnych) jest dzielona równo między pracownika i pracodawcę. Potrącenia są przekazywane do systemu ubezpieczeń zdrowotnych.

Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (Arbeitlosenversicherung)

Pracownicy w Niemczech są również zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. Składki te są przeznaczane na zasiłki dla bezrobotnych dla wszystkich osób pozostających bez pracy.

Składka wynosi obecnie 2,4% wynagrodzenia brutto, do maksymalnej kwoty miesięcznej wynoszącej 7 050 euro w zachodnich Niemczech i 6 750 euro we wschodnich Niemczech. Składka jest również dzielona między pracownika i pracodawcę.

Ubezpieczenie od wypadków przy pracy (Unfallversicherung)

Ubezpieczenie od wypadków przy pracy, wprowadzone w Niemczech w 1884 roku, zapewnia ochronę i pomoc w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Jeśli jesteś zatrudniony lub szkolisz się, jesteś automatycznie objęty ubezpieczeniem, niezależnie od wysokości zarobków. Program obejmuje również dzieci w wieku szkolnym i studentów. Jeśli pracujesz na własny rachunek lub prowadzisz własną firmę, możesz wykupić ubezpieczenie dobrowolne.

W razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej ubezpieczenie ustawowe zapewnia ochronę:

  • Płatność za leczenie (w tym rehabilitację)
  • Świadczenia i usługi pomagające w ponownej integracji na rynku pracy (np. szkolenia)
  • Odszkodowanie dla Ciebie i osób pozostających na Twoim utrzymaniu.

Składki na ustawowe ubezpieczenie wypadkowe są w pełni finansowane przez pracodawcę, co oznacza, że będziesz objęty ubezpieczeniem bez dodatkowych kosztów.

Karta ubezpieczenia społecznego (Sozialversicherungsausweis)

Po rozpoczęciu opłacania składek na ubezpieczenie ustawowe automatycznie zostanie wydana karta ubezpieczenia społecznego potwierdzająca przynależność do systemu. Będzie on potrzebny w momencie rozpoczęcia nowej pracy, ubiegania się o zasiłki lub otrzymywania emerytury. 

Zabezpieczenie społeczne w Niemczech – Rodzaje zasiłków i dodatków w Niemczech

Oprócz ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego, ubezpieczenia emerytalnego, ubezpieczenia od bezrobocia i ubezpieczenia na wypadek długotrwałej opieki, niemiecki system ubezpieczeń społecznych oferuje szereg różnych świadczeń i dodatków. Są one dostępne dla osób o niższych dochodach, aby pomóc im w pokryciu podstawowych kosztów utrzymania, takich jak czynsz i opieka nad dziećmi:

Zasiłek mieszkaniowy (Wohngeld)

Mieszkania w Niemczech mogą być drogie. Aby zapewnić wszystkim odpowiednie warunki mieszkaniowe dla rodzin, rząd niemiecki przyznaje zasiłek mieszkaniowy osobom o niższych dochodach.

Świadczenie to może mieć formę dopłat do czynszu (Mietzuschuss) dla najemców, którzy wynajmują mieszkanie, lub dopłat do kredytu hipotecznego i utrzymania mieszkania (Lastenzuschuss) dla osób, które są właścicielami domu.

Czytaj więcej: Dodatek mieszkaniowy WOHNGELD w Niemczech w 2022 roku. Ile wynosi i komu przysługuje

Zasiłek na dziecko (Kindergeld)

Aby pomóc rodzicom w ponoszeniu kosztów wychowania dzieci oraz zapewnić im środki na wyżywienie i wykształcenie, prawie wszyscy rodzice w Niemczech otrzymują zasiłek na dziecko. Rodzice mogą korzystać z różnych świadczeń i dodatków. 

Czytaj więcej: Zasiłek rodzinny w Niemczech (Kindergeld) w 2022 r. Praktyczny poradnik

Zasiłek macierzyński (Mutterschaftsgeld)

Jeśli należysz do ustawowego systemu ubezpieczeń zdrowotnych, masz prawo do zasiłku macierzyńskiego przez sześć tygodni przed porodem i co najmniej osiem tygodni po porodzie. Jeśli nie ma ochrony ubezpieczeniowej w ramach ustawowego systemu ubezpieczeń można również ubiegać się o świadczenia z Federalnego Biura Ubezpieczeń.

Czytaj więcej: Zasiłek macierzyński w Niemczech. Ile wynosi i komu przysługuje Mutterschaftsgeld

Świadczenie rodzicielskie (Elterngeld )

Zasiłek rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom i ma na celu wsparcie ich w pierwszych miesiącach życia dziecka. Świadczenie to rekompensuje utratę dochodów i pozwala matce i ojcu spędzać więcej czasu z dzieckiem.

Czytaj więcej: Niemcy: Zasiłek wychowawczy Elterngeld i Elterngeld Plus  w 2022 roku

Zasiłek chorobowy (Krankengeld)

Każdy, kto opłaca składki na ustawowe ubezpieczenie zdrowotne, automatycznie kwalifikuje się do otrzymania zasiłku chorobowego. Jeśli jesteś niezdolny do pracy z powodu choroby, przez okres do 78 tygodni będziesz objęty ubezpieczeniem przez pracodawcę lub ubezpieczyciela zdrowotnego.

Czytaj więcej: Zwolnienie lekarskie w Niemczech. Zasady dot. chorobowego, które powinien znać każdy pracownik

Zasiłek w związku z opieką nad chorym dzieckiem (Kinderkrankengeld)

Jeśli dziecko zachoruje, pracownik ma prawo do wzięcia urlopu na opiekę nad nim. Niektórzy pracodawcy nadal będą wypłacać pensje; jeśli nie, do akcji wkroczy publiczna kasa chorych. Zasiłek chorobowy dla dzieci (Kinderkrankengeld ) częściowo rekompensuje utracone zarobki.

Czytaj więcej: Zwolnienie na dziecko w Niemczech: Zasady przyznawania zwolnienia lekarskiego

Ulgi podatkowe

Ponadto pracownicy w Niemczech, także ci z zagranicy, mogą korzystać z wielu ulg podatkowych, które pozwalają odliczyć koszty opieki nad dzieckiem lub edukacji oraz składki na ubezpieczenie ustawowe. 

Źródło: Bundesagentur für Arbeit, PolskiObserwator.de